Beter goed gejat dan slecht bedacht, klinkt het welbekende spreekwoord. Dat gaat zeker op voor de ’26 abandoned gasoline station’-serie van Eric Tabuchi. Rechtstreeks afgekeken van Ed Ruscha, maar met een eigen stempel. En tekenend voor zijn overige werk.

Onderweg, dat is Eric Tabuchi veel. De Fransman kent niet alleen de Europese wegen goed, ook de Amerikaanse highway’s hebben geen geheimen voor hem. Hij put veel inspiratie uit het land, waar eigenlijk iedereen migrant is. Het gevoel niet op één plaats thuis te horen, speelt overduidelijk mee in zijn werk. ‘Ik heb een Japanse vader en een Deense moeder, daardoor ken ik het constante gevoel nergens bij te horen. Die eenzaamheid – ondanks dat ik mezelf wel als een Franse fotograaf beschouw – komt terug in mijn foto’s.’

Ondanks zijn hang naar de Verenigde Staten, schiet hij al zijn foto’s binnen een 250 kilometer radius rond Parijs. Voor Eric een gebied waar hij zo bekend mee is, dat hij de Franse route nationale op zijn foto’s kan doen voorkomen als een verlaten interstate. Zoals bijvoorbeeld voor zijn series ’26 abandoned gasstation’ en ‘Alphabet truck’. Beide gebaseerd op door anderen geproduceerde series.

26 abandoned gasstations

‘Tijdens mijn vele reizen door Frankrijk heb ik een toenemend aantal verlaten tankstation langs de nationale wegen gezien’, legt Eric zijn reden voor het maken van ’26 abandoned gasstations’ uit. ‘Dit thema interesseert me omdat het gaat om een verandering: die van het einde van een zekere gouden tijd van de auto als symbool van de vooruitgang. Maar ik heb de neiging te zeggen dat het niet alleen een documentaireproject is, maar ook een vormproject over het vluchtige moment waarin dingen verdwijnen.’

Met een compleet andere insteek en afwijkende achterliggende gedachte, stortte Eric zich van 2002 tot 2008 op een project vrijwel identiteit aan dat van Ed Ruscha. Begin jaren zestig fotografeerde hij namelijk 26 benzinestations, om in april 1963 zijn eerste fotoboek ‘Twentysix Gasoline Stations’ in eigen beheer uit te geven. Dit boek biedt precies wat de titel suggereert, net zo goed als dat bij het werk van Eric het geval is. Ruscha reisde door de VS, Eric deed hetzelfde in Frankrijk. Saillant detail: beide boeken werden in een gelimiteerde oplage gepubliceerd en zijn nu gewilde verzamelobjecten.

Jatwerk

Terwijl Ruscha in bedrijf zijnde benzinestations vastlegde, deed Eric dat met verlaten exemplaren. Klein verschil, grote gevolgen. Toch komt het overeen met zijn voorgangers werkwijze: serieel en systematisch. ‘Op die manier stelde ik mezelf in staat om het onderwerp op afstand te houden. Ik hou vast aan het idee dat mijn werk als object een formalistische en leesbare dimensie behoudt. Refereren aan het werk van Ed Ruscha was voor deze serie een logisch gevolg; de foto’s zijn eigenlijk reproducties.’

Toch kwam Eric niet pas op het idee na het zien van de foto’s van Ruscha. Hij fotografeerde immers al vele jaren verlaten benzinestations. ‘Vele zijn zowaar omgetoverd, soms tot bakkerij, kruidenierswinkel, restaurant en zelfs tot begrafenisonderneming. Deze ondernemingen, in tegenstellingen tot de grote oliemaatschappijen, onthullen een knutselwerk; een individueel initiatief. Ze illustreren perfect de zegswijze dat de natuur geen leegte verdraagt.’ Geen regulier jatwerk dus, niet eens een aanleiding. Net als zijn eerdere serie ‘Alphabet truck’ vormt andermans werk slechts een aanknopingspunt.

Alphabet truck

Wie kent het alfabet-spel niet van lange autoritten? Het perfecte middel om totale verveling te voorkomen en voor een fotograaf als Eric een mooie aanleiding voor een serie: Alphabet truck. Net als ’26 abandoned gasstations’ speelt het zich af langs (of dit keer op) de Franse snelwegen en refereert het eveneens naar een eerdere publicatie van een kunstenaar. Nu zeggen de boeken The back of trucks passed while driving from Los Angeles to Santa Barbara van John Baldessari en Auchan, the letters of Claude Closky, ons wat minder dan een fotograaf als Ed Ruscha, maar de overeenkomsten zijn onmiskenbaar.

Iedere foto in de serie is identiek als het gaat om schaal, compositie en belichting. Alleen de vrachtwagen, de weg en de letter zijn anders; bijna onzichtbaar. Eric ziet het als een bijna filossofisch project: ‘Het is een typologie van vrachtwagen-typografie. Door middel van taal (het alfabet) en verplaatsing (vrachtwagens) stel ik eigenlijk – buiten de gebaande paden – vragen over lidmaatschap, identiteit en educatie.’ Diepe gedachten, die Eric wederom in een serie heeft duidelijk proberen te maken. ‘Beide series liggen daarnaast in een tijdelijke tussenvorm; tussen verschijning en verdwijning. Ik ben gefascineerd door dat wat onstabiel is.’

Boodschap

Naast een fascinatie voor onstabiliteit, blijkt Eric ook uitermate geboeid te zijn door verlaten plekken. Als het even kan, lijkt het ook nog op een maanlandschap. ‘Soms heb ik zin om dat wat er lelijk uit kan zien mooi te maken. Dat is mijn manier om de gelaatsuitdrukking die men overdraagt op onze leefomgeving te veranderen.’ Hij maakt, op bijna ‘ondergrondse’ manier, een portret van een breekbare en wankele identiteit, zoals zijn eigen driedubbele.

Een directe boodschap – ondanks de filosofische – heeft Eric niet met zijn series. ‘Ze laten gewoon dingen dien zonder een oordeel te vellen’, relativeert hij. Hij noemt zichzelf dan ook geen fotograaf, maar kunstenaar die met fotografie werkt. ‘Mijn werk hangt tussen nostalgie en nieuwsgierigheid, de foto’s laten een gebied zijn dat zich ontwikkelt, dat zich probeert aan te passen en dat nog niet is voltooid.’ En daarmee is het werk van Eric Tabuchi ook lang niet af.

Foto’s © Eric Tabuchi